PAYLAYICI ŞƏBƏKƏDƏ QAZ TƏNZİMLƏYİCİ MƏNTƏQƏLƏRİN OPTİMAL YERLƏŞDİRİLMƏSİ

Abstract

Təbii qaz yüksək səmərəli enerji daşıyıcısıdır və iqtisadi kontekstdə qazlaşdırma sosial-iqtisadi inkişafın əsasını təşkil edir və iş şəraitinin yaxşılaşdırılmasına xidmət göstərir. Təbii qazdan istifadə zamanı əsas vəzifə onun rasional istehlakıdır. Qazpaylayıcı və qaz istehlakı sistemlərinin texniki və iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış layihələndirilməsi istehlakçılara müəyyən təzyiqlə lazımi miqdarda qazla təmin etməyə kömək edir. Eyni zamanda, qəbul edilmiş texniki və iqtisadi həllər etibarlılığı təmin etməli və maksimal məhsuldarlıqla optimal texnoloji rejimlərdə qaz şəbəkələrinin işləməsini icra etməlidir. Qazpaylayıcı şəbəkələr mürəkkəb quruluşa malik dairəvi və dalanvari şəkildə qurulmuş bir mühəndis sistemidir. Şəbəkənin işinə müxtəlif təsadüfi amillərin təsiri və tələbatçılar tətəfindən qazın qeyri-bərabər şəkildə alınması təzyiqin dəyişilməsinə ehtimal səciyyə gətirir. Bunu nəzərə almaqla, istehlakçılara qəbul olunan etibarlılıq göstəricisi ilə qazın verilməsi şəbəkədə təzyiq rejimlərinin operativ tənzimlənməsini tələb edir. Təzyiq rejimlərinin tənzimlənməsi layihələndirilmə zamanı şəbəkənin hidravliki hesablanması əsasında kəmər hissələrinin diametrlərinin düzgün seçilməsi və düyün nöqtələrində lazımi təzqyiq rejiminin saxlanılması hesabına baş verir. Hal-hazirda qaz şəbəkələrinin hidravliki hesablanması üçün müxtəlif proqramlar hazırlanmış və praktikada tətbiq olunur. Lakin qaz şəbəkəsində axınların optimal şəkildə paylaşdırılması və təzyiqlərin tənzimlənməsi imkanlarının araşdırılması aktual olaraq qalmaqdadır.